मराठी का भक्ति साहित्य | Marathi Ka Bhakti Sahitya | प्रो० भी० गो० देशपांडे – Pro. Bhee. Go. Deshpande
मराठी का भक्ति साहित्य – प्रो. भी. गो. देशपांडे यांच्या पुस्तकाचा अभ्यास करणे हे अत्यंत उपयुक्त ठरले. त्यांच्या अभ्यासपूर्ण शैलीने भक्ती काळातील महत्त्वाची साहित्यिक कृती आणि त्यांच्या सांस्कृतिक पार्श्वभूमीवर प्रकाश टाकला आहे.
मराठी का भक्ति साहित्य: प्रो. भी. गो. देशपांडे यांचा अभ्यास
मराठी साहित्य क्षेत्रातील एक महत्त्वाचा काळ म्हणजे भक्ति काळ. या काळात धार्मिक भावनांनी प्रेरित होऊन अनेक साहित्यिक कृती निर्माण झाल्या. त्यांच्या अभ्यासपूर्ण दृष्टिकोनातून प्रो. भी. गो. देशपांडे यांनी या काळाचा आणि त्याच्या साहित्याचा बारकाईने अभ्यास केला आहे. त्यांच्या “मराठी का भक्ति साहित्य” या पुस्तकातून भक्ति काळातील महत्त्वाची साहित्यिक कृती आणि त्यांच्या सांस्कृतिक पार्श्वभूमीवर प्रकाश टाकला आहे.
भक्ति काळातील महत्त्वाच्या साहित्यिक कृती आणि त्यांचे महत्त्व:
प्रो. देशपांडे यांनी या पुस्तकात भक्ति काळातील अनेक महत्त्वाच्या साहित्यिक कृतींचा अभ्यास केला आहे.
- ज्ञानेश्वरी: ज्ञानेश्वर महाराज यांनी लिहिलेल्या ज्ञानेश्वरी हा भक्ति काळातील एक महत्वपूर्ण ग्रंथ आहे. ज्ञानेश्वर महाराजांनी भगवद्गीतेवर स्वतःचे भाष्य लिहिले आहे. त्यांचे भाष्य ज्ञानेश्वरी म्हणून ओळखले जाते. ज्ञानेश्वरी हा भक्ति काळातील एक महत्त्वाचा ग्रंथ मानला जातो. ज्ञानेश्वर महाराजांनी या ग्रंथात ज्ञान, भक्ती आणि कर्म यांचे महत्व सांगितले आहे.
- दासबोध: ज्ञानेश्वरांच्या काळानंतर महत्त्वपूर्ण मानले जाणारे साहित्यिक कृती म्हणजे संत तुकाराम महाराजांचे दासबोध. दासबोध हा भक्ति काळातील एक महत्वपूर्ण ग्रंथ आहे. तुकाराम महाराजांनी या ग्रंथात भगवंताची उपासना करण्याचे मार्ग सांगितले आहेत. त्यांच्या ग्रंथातून समाजातील अनेक समस्यांचे निराकरण करण्याचा मार्ग सुचवला आहे.
- अभंग: भक्ति काळातील महत्त्वाचा साहित्यिक प्रकार म्हणजे अभंग. संत तुकाराम महाराज, नामदेव महाराज, ज्ञानेश्वर महाराज आणि इतर संतांनी अनेक अभंग लिहिले आहेत. हे अभंग भगवंताची स्तुती, प्रेम आणि भक्ती यांना समर्पित आहेत.
- पंचक्रमाचा अभ्यास: प्रो. देशपांडे यांनी आपल्या पुस्तकात पंचक्रमाचा अभ्यास केला आहे. पंचक्रमाचा अभ्यास भक्ति काळातील एक महत्त्वाचा विषय आहे. पंचक्रमातून भगवंताच्या पाच रूपांचे वर्णन केले आहे.
भक्ति काळातील साहित्यिक कृतींची सांस्कृतिक पार्श्वभूमी:
प्रो. देशपांडे यांनी भक्ति काळातील साहित्यिक कृतींची सांस्कृतिक पार्श्वभूमी या पुस्तकात स्पष्ट केली आहे. त्यांनी भक्ति काळातील सामाजिक आणि धार्मिक परिस्थितीचा अभ्यास करून भक्ति साहित्यावर त्याचा प्रभाव कसा पडला हे स्पष्ट केले आहे.
- वैष्णव धर्माचा प्रभाव: भक्ति काळात वैष्णव धर्माचा महत्त्वपूर्ण प्रभाव पडला. संत तुकाराम महाराज, नामदेव महाराज आणि इतर संतांनी वैष्णव धर्माचा प्रभाव त्यांच्या साहित्यावर स्पष्टपणे दिसून येतो.
- सोमेश्वर, चक्रधर आणि विष्णुदास यांचा प्रभाव: भक्ति काळात सोमेश्वर, चक्रधर आणि विष्णुदास यांसारख्या महान संतांचा भक्ती साहित्यावर मोठा प्रभाव पडला आहे. प्रो. देशपांडे यांनी या संतांचा त्यांच्या साहित्यावरील प्रभाव या पुस्तकात सविस्तरपणे स्पष्ट केला आहे.
पुस्तकाचा अभ्यास करण्याचे फायदे:
प्रो. देशपांडे यांचे “मराठी का भक्ति साहित्य” हे पुस्तक वाचून भक्ति काळातील साहित्यिक कृती आणि त्यांची सांस्कृतिक पार्श्वभूमी समजून घेणे सोपे होते.
- मराठी साहित्य समजून घेणे: मराठी साहित्य समजून घेण्यासाठी भक्ति काळाचे ज्ञान आवश्यक आहे. हे पुस्तक भक्ति काळातील साहित्यिक कृती आणि त्यांचे महत्त्व समजून घेण्यासाठी मदत करते.
- सांस्कृतिक समज: भक्ति काळातील साहित्यिक कृतींवर सांस्कृतिक परिस्थितीचा प्रभाव पडला आहे. हे पुस्तक सांस्कृतिक पार्श्वभूमी समजून घेण्यासाठी मदत करते.
- ज्ञान आणि भक्ती: भक्ति काळातील साहित्यिक कृती ज्ञान आणि भक्ती यांचा एक सुंदर संगम आहेत. हे पुस्तक ज्ञान आणि भक्ती यांचे महत्त्व समजून घेण्यासाठी मदत करते.
निष्कर्ष:
“मराठी का भक्ति साहित्य” हे प्रो. भी. गो. देशपांडे यांचे एक महत्त्वाचे पुस्तक आहे. हे पुस्तक मराठी साहित्य आणि संस्कृतीचा अभ्यास करणाऱ्यांसाठी खूप उपयुक्त आहे.
संदर्भ:
नोट: हे लेख फक्त एक संक्षिप्त माहिती आहे. अधिक सविस्तर माहितीसाठी प्रो. भी. गो. देशपांडे यांचे “मराठी का भक्ति साहित्य” हे पुस्तक वाचा.
Marati Ka Bhakti Sahitya by Despanday |
|
Title: | Marati Ka Bhakti Sahitya |
Author: | Despanday |
Subjects: | Banasthali |
Language: | hin |
Collection: | digitallibraryindia, JaiGyan |
BooK PPI: | 300 |
Added Date: | 2017-01-22 02:02:18 |